Hoe benader ik de instelling?

Als je uitzoomt op de microcontext die in Situatieschets 3 is besproken, kom je bij de mesocontext die het institutionele niveau beschrijft. Wanneer we analyseren op het niveau van instellingen, komen we vaak termen tegen als geïnstitutionaliseerd, systemisch en structureel. Wat deze termen gemeen hebben is dat ze aangeven dat het terugkeren van bepaalde patronen niet altijd incidenteel is. Deze patronen zijn veeleer uitkomsten van de manier waarop een instelling is georganiseerd. Bovendien hebben deze patronen en uitkomsten herhaaldelijk negatieve gevolgen voor specifieke mensen. Net als bij eerdere gevallen kan ook het omgekeerde worden waargenomen: sommige mensen genieten een bevoorrechte positie of terugkerende voordelen. Deze herhalingen zijn terug te voeren op het institutionele niveau. Een instelling bestaat immers uit mensen en is dus een afspiegeling van hun opvattingen. Maar wiens opvattingen? Dit is een belangrijke implicatie voor online inclusief onderwijs omdat het betekent dat docenten moeten nadenken over hoe een instelling niet wordt ervaren als een neutrale ruimte voor alle studenten.

Deze situatieschets stelt je in staat na te denken over de wisselwerking tussen verschillende instellingen, en wat dit betekent voor individuen in hoger onderwijsinstellingen. Alvorens naar concrete voorbeelden van dergelijke interacties te kijken, is het nuttig de mesocontext en wat die precies inhoudt nader toe te lichten.

Concept

Instellingen zijn overal te vinden in een samenleving en zijn manifestaties van de waarden, ideeën, prioriteiten, politiek, identiteiten en tradities die voortkomen uit de dominante discoursen. Een instelling kan elke soort organisatie zijn – vooral die een belangrijke maatschappelijke rol vervult, zoals een overheid, kerk of school.

Een instelling voor hoger onderwijs is de plaats waar de meeste formele leeractiviteiten voor volwassenen plaatsvinden, maar zij wordt beïnvloed door andere prominente instellingen in de samenleving waarin zij is gevestigd. Het overheidsbeleid inzake hoger onderwijs, de door de godsdienst voorgeschreven morele codes en het genderbeleid van de universiteit zijn allemaal voorbeelden van (voor)waarden die door verschillende instellingen worden gesteld. Om de wederzijdse beïnvloeding tussen instellingen te illustreren, kun je ze zien als met elkaar verbonden radertjes; als één radertje draait, draaien de andere ook mee. Wanneer één van deze radertjes aanzienlijk draait en de verbonden radertjes volgen, kunnen we spreken van systemische verandering, wat gevolgen heeft voor de gemeenschap. Verschuivingen op institutioneel niveau leveren resultaten op die een onuitwisbaar stempel drukken op de gemeenschappen die door die instellingen worden bereikt en op het sociale weefsel.

Scenario

Tijdens een van je online discussies in de les komt het onderwerp homoseksualiteit en religie ter sprake. Sommige leerlingen leggen uit dat homoseksualiteit niet past binnen hun geloofsovertuiging. Een andere student, die zich identificeert als homo, zegt dat hij dit discriminerend vindt. De andere leerlingen houden vol dat ze het recht hebben hun eigen geloof te volgen en dat ze niet gedwongen kunnen worden hun standpunt te veranderen. Dit leidt tot een discussie over discriminatie in de virtuele klas.

Uitdaging (10 minuten)

Soms komen er moeilijke onderwerpen aan de orde, die zeer ongemakkelijk kunnen zijn om te bespreken. Toch vertrouwen leerlingen op hun leraar om de klas veilig en inclusief te houden. Denk na over de rol die je op je neemt tijdens zulke spannende momenten.

In dit scenario zou je kunnen zeggen dat er ook een spanning is tussen verschillende instellingen en hun ideologieën. Bedenk wat dit betekent voor jouw rol. Probeer de voorgestelde inzichten en de concepten te gebruiken voor je reflectie. Het opschrijven van je antwoorden kan je helpen bij het reflectieproces. Gebruik de onderstaande aanwijzingen om je gedachten te sturen.

Reflectie

Welke rol neemt je op je bij moeilijke gesprekken in de klas?
Denk je dat het belangrijk is om neutraal te blijven? Hoe blijf je neutraal?
Hoe beïnvloeden jouw persoonlijke overtuigingen met betrekking tot deze thema’s, d.w.z. de manier waarop je je verhoudt tot de ideologieën van deze instellingen, hoe je met dit hot moment omgaat?
Denk je dat jouw persoonlijk standpunt relevant is voor dergelijke discussies? Waarom (niet)?
Vermijd je het bespreken van moeilijke gesprekken? Waarom niet?
Hoe staan jouw leerlingen tegenover het voeren van moeilijke gesprekken?
Op welke manieren is het aanpakken van een moeilijk onderwerp anders in een online omgeving dan in een persoonlijke omgeving? Waarmee moet je rekening houden om een veilige, inclusieve leeromgeving te handhaven?

Wat zouden jouw leerlingen vinden van je standpunt en perspectief met betrekking tot deze situatie?
Wat denk je dat de deelnemers aan de klas (inclusief jezelf) kunnen leren over deze situatie?
Hoe zouden verschillende leerlingen deze situatie kunnen ervaren? Hoe denk je dat dit hen beïnvloedt in de setting van de virtuele klas? Hoe kun je dat te weten komen?

Hoe kun je in deze situatie digitale middelen in jouw voordeel gebruiken?

Voorbeeld

In deze uitdaging staan je analyse en observaties centraal. De conceptsectie geeft al een concrete uitleg voor de mesocontext, dus in plaats van een voorbeeldantwoord deelt deze voorbeeldsectie enkele overwegingen voor je antwoord.

Overweeg…

…hoe de door de student opgeworpen kwestie raakt aan meerdere instellingen en hun effect op de sociale dynamiek.
…de manieren waarop verschillende instellingen elkaar beïnvloeden.
…wat de gevolgen kunnen zijn voor mensen die institutionele ideologieën ter discussie stellen.
…hoe de virtuele onderwijsomgeving de manier beïnvloedt waarop moeilijke gesprekken gevoerd worden en hot moments zich voordoen.

…hoe de virtuele onderwijsomgeving een andere aanpak vereist om moeilijke gesprekken en hot moments te benaderen.

Verdieping

Dit bijzondere scenario raakt aan de rol van instellingen in het produceren van bepaalde sociale dynamieken die kunnen leiden tot momenten van wrijving. Om een beter inzicht te krijgen in de talloze manieren waarop spanningen kunnen ontstaan in de online klas, moet je begrijpen hoe je die situaties aanpakt. Je kunt dan bewustzijn ontwikkelen van hoe jouw aanpak een positief effect kan hebben op de beleving van de klasomgeving door leerlingen. Vanuit dit bewustzijn kun je dan de competentie ontwikkelen om effectief in te grijpen in momenten van conflict.

De micro-learning module ‘Turn Moments of Friction into Moments of Learning’ is een leermiddel dat helpt om dergelijke momenten om te zetten in leermomenten om te voorkomen dat het gedrag dat leidde tot het moment van conflict zich herhaalt. Zie ook Richtlijn 5 ‘Create an inclusive digital learning climate’ in ons Handboek e-Inclusion.